Dla większości pacjentów z grupy tzw. „pacjentów kolanowych”, czyli takich, którzy borykają się lub borykali z problemami w obrębie stawu kolanowego termin chondromalacji rzepki nie jest obcy. Ale czy tak naprawdę wiemy „czym się go je”? Często jest workiem pojęć, do którego wrzucamy różne problemy związane ze stawem kolanowym. Przyjrzyjmy się bliżej temu schorzeniu.
Co to jest chondromalacja rzepki?
Chondromalacja rzepki należy do chondropatii, czyli zespołu patologii dotyczących chrząstki. Polega na postępującym procesie zmian degeneracyjnych (rozmiękaniu i pojawiających się ubytków) chrząstki, którą jest pokryta kość rzepki i która amortyzuje wstrząsy, obciążenia. Chrząstka szklista jest nieunerwiona i nieunaczyniona, stąd nie ma zdolności do regeneracji.
Wyróżniamy IV stopnie, w zależności od zaawansowania problemu wytarcia chrząstki. Ścieńczenie chrząstki szklistej (wierzchniej warstwy) odsłania zakończenia nerwowe warstwy podchrzęstnej, które są drażnione pod wpływem obciążeń i nacisku na nie (chodzenie, bieganie, chodzenia po schodach, długotrwałe siedzenie ze zgiętymi kolanami, klęczenie), co wywołuje tępy ból w przedniej części kolana pacjenta.
Przyczyny schorzenia
- przebyte urazy, nadmierne obciążenie stawu kolanowego, nasilające zmiany zwyrodnieniowe,
- dysplastyczność – nieprawidłowe wykształcenie powierzchni stawowych (a co za tym idzie niewłaściwy ślizg rzepki w rowku), zaburzenia osiowości stawu kolanowego, np. koślawość, szpotawość, stopy płaskie, przebyte, nieleczone skręcenia stawu skokowego, powodujące zaburzenie położenia kości piszczelowej i strzałki w stosunku do kości udowej,
- idiopatyczne – przyczyny zmian degeneracyjnych, których nie można określić,
- inne – chondromalacja będąca wynikiem np. nadmiernie napiętych lub osłabionych mięśni kończyny dolnej
Główne objawy chondromalacji rzepki
- ból w przedniej części kolana – najczęściej podczas i/lub po długiej pozycji zgięciowej kolana (90 stopni) tzw. objaw kinomana (kompresja mięśnia czworogłowego na staw rzepkowo-udowy),
- dolegliwości bólowe mogą się nasilać podczas długotrwałego siedzenia, schodzenia ze schodów i innych czynności związanych z uginaniem kolan,
- krepitacje (dźwięki stawowe) słyszalne podczas ruchu stawu (zwłaszcza pod obciążeniem) – pojawiają się na skutek odwodnienia regionu, zaburzenia jego elastyczności,
- ból palpacyjny w regionie ścięgnistym wokół rzepki,
- obrzęk kolana – może, lecz nie musi się pojawić.
Chondromalacja rzepki – leczenie
- zlokalizowanie przyczyny schorzenia!
- zniwelowanie bólu – odciążenie stawu kolanowego, unikanie pozycji bolesnych (np. długotrwałej pozycji zgięciowej), ograniczenie aktywności fizycznej (na czas stanu zapalnego w kolanie) i dobranie takiej, która będzie wspomagać rekonwalescencje,
- okłady z lodu – w fazie ostrej,
- terapia manualna – rozluźnianie mięśniowo-powięziowe tkanek mających wpływ na staw kolanowy, mobilizacja rzepki, opracowanie troczków rzepki,
- poprawa ukrwienia stawu kolanowego,
- ćwiczenia rehabilitacyjne – prawidłowo dobrany zestaw ćwiczeń mający na celu poprawę osiowości stawu, wzmocnienie odpowiednich grup mięśniowych, zmniejszenie napięcia na strukturach powodujących przyparcie rzepki.
Żadne preparaty np. kwas hialuronowy, osocze bogatopłytkowe nie są w stanie zregenerować chrząstki stawowej. Ich podanie sprawia tylko, że środowisko w stawie staje się bardziej wilgotne, na chwile staw lepiej pracuje, ale podany preparat szybko się wypłukuje i nie zmieni stopnia zaawansowania uszkodzeń w stawie.
Zachowawcze leczenie przynosi zazwyczaj pożądane efekty. Ważny jest jednak czas i konsekwencja oraz wczesne wykrycie problemu i rozpoczęcie leczenia.
W trudniejszych przypadkach, kiedy zmiany są zaawansowane, a dolegliwości nie ustępują, lekarz chirurg ortopeda może zaproponować leczenie operacyjne, które odciąży staw rzepkowo-udowy, poprawi tor ruchu rzepki, mając na celu eliminację bólu i polepszenie komfortu życia pacjenta.
Pamiętaj, aby nie zwlekać z wizytą u fizjoterapeuty, kiedy Twój organizm wysyła niepokojące sygnały. Szybsze wychwycenie problemu i rozpoczęcie leczenia z pewnością skróci jego trwanie.